تهران یکی از شلوغ‌ترین وبزرگترین شهرهای دنیاست. شهری که به خاطر وجود بزرگراه‌ها و خیابان‌های متعدد و ترافیک پایدارش، فضای مطلوبی برای تبلیغات محیطی ایجاد کرده است. امروز در تهران نزدیک به سه هزار سازه محیطی وجود دارد که مشخصا برای تبلیغات تجاری یا فرهنگی از آنها استفاده می شود. این سه هزار سازه بیشتر روی پل‌های عابر یا در حاشیه بزرگراه‌ها، خیابان‌ها، میادین، ایستگاه‌های اتوبوس و فضای داخلی ایستگاه‌های مترو قرار دارند. اضافه بر این سه هزار سازه، به تازگی نیز تابلوهایی روی دکه‌های مطبوعاتی نصب شده که قرار است از آنها استفاده تبلیغاتی شود. با حساب حدود ۱۲۰۰ دکه مطبوعاتی در تهران فعال هستند، می‌توان گفت هر شهروند تهرانی در طول روز دست کم با ۵۰ تا ۶۰ تابلو تبلیغاتی روبرو می‌شود که در نوع خود عدد بالایی است و می‌توان تاثیرات روحی و ذهنی بسیاری بر شهروندان بگذارد.
در این یادداشت تلاش می‌کنم با توجه به اهمیت این موضوع و همچنین با توجه به اهمیت حقوق شهروندان در استفاده از فضاهای شهری (که متاسفانه در تبلیغات شهری مورد توجه قرار نمی‌گیرد) نکاتی را یادآوری کنم.
الف: آلودگی بصری
تهران شهری چند چهره است. در برخی از نقاط شهر چیدمان فضاهای شهری دارای نظم، معنا و کارآیی است اما در عمده نقاط نه! در بسیاری از مراکز شهری تهران، چیدمان سازه‌های تبلیغاتی و شلوغی بیش از حد فضا، یادآور محله چینی‌ها در نیویورک و سانفراسیسکو است. در هم‌تنیدگی سازه‌های تبلیغاتی بدون داشتن تناسب در رنگ، ریتم، لحن و فضا موجب شکل گیری آلودگی بصری بسیار زیادی شده است. به همین دلیل است که بسیاری از شهروندان حس ناخوشایندی نسبت به تابلوها و سازه‌های تبلیغاتی دارند. یکی از دلایل عمده آلودگی بصری و عدم هماهنگی تبلیغات با محیط نصب، این است که تولید بنرهای تبلیغاتی به صورت انبوده انجام می‌شود و در جانمایی پوسترها، بنرها و … بررسی و مطالعه کافی انجام نمی‌شود. به همین خاطر همان تابلویی که در فلان بزرگراه نصب شده، با همان کم و کیف در مرکز شهر هم نصب می‌شود و چون کمتر به محیط نصب بنرها توجه شده است، در هیچ یک از این دو جا هم جذابیت، زیبایی، هماهنگی و اثرگذاری کافی ندارد. این تابلوها هم تناسب محیط را به هم می‌زنند و هم باعث آلودگی بصری می‌شوند.
ب: خلاقیت
خلاقیت مهمترین عامل در تاثیرگذاری تبلیغات است. خلاقیت در ساده‌ترین کلام یعنی کشف یا ایجاد ارتباطی نو میان عناصر مختلف! در تبلیغات محیطی زمینه‌های بسیاری برای بروزخلاقیت وجود دارد. ارتباط ارگانیک بسیاری از سازه‌های تبلیغاتی در شهرها با زندگی روزمره مردم، موقعیت ویژه را برای تبلیغات محیطی فراهم می آورد. گویی تبلیغات محیطی بخشی از زندگی روزمره مردم است و در زندگی آنان جریان دارد. البته این موضوع در ایران چندان که باید و شاید مورد توجه نیست. تبلیغات محیطی خلاقانه می‌تواند نشاط، دوستی، دیگری پذیری و اعتماد عمومی را در لایه‌های اجتماعی تقویت کند.
هدف از خلاقیت در تبلیغات محیطی، جلب نگاه شهروندان و انتقال پیام تبلیغی است اما این فرایند بر اساس یک روند خوشایند و یک ارتباط دو سویه انجام می‌شود. شهروندان در تبلیغات خلاقانه، ارتباطی جدید میان عناصر یک پیام تبلیغاتی کشف می‌کنند، حس خوشایندی به آنها دست می‌دهد و در کنار پیام تبلیغی، معنا و پیام دیگری نیز به صورت موازی به مخاطب ارائه می شود. متاسفانه کمبود این نوع خلاقیت در تبلیغ های ایرانی، برخی از طراحان اگهی‌های تبلیغی را به سمت شوخی‌های اروتیک و جنسی کشانده است. متاسفانه در تهران ما تبلیغات محیطی نه تنها جانمایی و تناسب درستی با محیط ندارد، بلکه خلاقانه هم نیست و تعدد و تناوب این چرخه معیوب باعث شده تا تبلیغات محیطی در تهران، خشک، عبوس، کم اثر، خسته کننده و حتی استرس‌زا باشد. مقایسه تبلیغات محیطی برخی کشورهای توسعه یافته با تبلیغات محیطی در ایران به خوبی نشان دهنده سطح تفاوت در نگاه به این نوع از تبلیغات است. به هر حال بیش از ۴۲۰۰ تابلو تبلیغات شهری در پایتخت، که هر روز به شیوه‌ای نامناسب، معانی گوناگونی را به شهروندان تهرانی انتقال می‌دهند، موضوع مهمی است و حتما باید بیشتر مورد توجه قرار بگیرد. تصور کنید نیمی از این تابلوها با شیوه‌های خلاقانه، پیام‌های تبلیغی را ارائه کنند. یعنی شهروندان تهرانی هر روز دست کم با ۲۵ تا ۳۰ ایده خلاقانه روبرو شوند که حس خوشایند به آنها بدهد.
